Phạm Ngọc Thạch là ai? Bộ trưởng Bộ Y tế đầu tiên của Việt Nam

Giáo sư – Bác sĩ Phạm Ngọc Thạch (1909 – 1968) được biết đến là vị Bộ trưởng Bộ Y tế đầu tiên của Việt Nam, một nhà khoa học y khoa lỗi lạc và chiến sĩ cách mạng kiên trung. Với tuổi thơ nhiều biến cố nhưng giàu ý chí, ông đã cống hiến trọn đời cho sự nghiệp y học, đặc biệt trong nghiên cứu và phòng chống bệnh lao – phổi, để lại dấu ấn sâu đậm trong lịch sử dân tộc.

Phạm Ngọc Thạch là ai?

Phạm Ngọc Thạch (7/5/1909 – 1968) là Giáo sư, Tiến sĩ y khoa, Bộ trưởng Bộ Y tế đầu tiên của nước Việt Nam. Ông đồng thời là nhà khoa học tiên phong đặt nền móng cho chuyên ngành lao – phổi tại Việt Nam, và là chiến sĩ cách mạng giàu nhiệt huyết. Với tài năng và y đức, ông được nhân dân yêu mến gọi bằng những cái tên gần gũi như “Đốc Tờ Thạch” hay “Anh Tư Thạch”.

Gia thế và tuổi thơ nhiều biến động

Phạm Ngọc Thạch sinh ra tại Quy Nhơn, tỉnh Bình Định, trong một gia đình có gốc gác quý tộc ở Huế. Cha ông, Phạm Ngọc Thọ, là một trí thức yêu nước, từng dạy Nguyễn Tất Thành (sau này là Chủ tịch Hồ Chí Minh). Mẹ ông, Công Tôn Nữ Thị Cấn Tín, là cháu nội Tuy Lý Vương Miên Trinh.

Tuy nhiên, tuổi thơ của ông không êm đềm. Mẹ mất khi ông mới 2 tuổi, cha qua đời vài năm sau đó. Ông và chị gái Phạm Thị Ngọc Diệp phải nương nhờ bên ngoại ở Bình Thuận rồi ra Thanh Hóa học tiếp. Chính hoàn cảnh khắc nghiệt ấy đã rèn luyện cho ông nghị lực, ý chí kiên cường và khát vọng phụng sự dân tộc.

Hành trình học vấn và sự nghiệp y khoa

Ngay từ nhỏ, Phạm Ngọc Thạch đã nổi bật với tư chất thông minh, ham học hỏi và tinh thần hiếu học từ gia đình truyền lại. Ông nhanh chóng làm chủ tiếng Pháp, đạt nhiều thành tích xuất sắc, đặc biệt là lấy bằng Sơ học Yếu lược khi mới 8 tuổi. Con đường học tập của ông tiếp tục tại Thanh Hóa, Hà Nội rồi đến Trường Đại học Y khoa Hà Nội, đặt nền móng cho sự nghiệp y khoa sau này.

Trong giai đoạn du học Pháp (1932 – 1934), Phạm Ngọc Thạch bảo vệ thành công văn bằng bác sĩ y khoa tại Đại học Y khoa Paris và được bổ nhiệm làm trợ lý chuyên ngành lao – phổi. Ông từng làm việc tại Bệnh viện Laennec, sau đó giữ chức Giám đốc Bệnh viện Lao miền Đông nước Pháp và bác sĩ tại Viện Điều dưỡng Haute Ville. Đây là những vị trí danh giá khẳng định tài năng của ông trên trường quốc tế.

Tuy nhiên, thay vì ở lại trời Tây, ông đã trở về Việt Nam năm 1936 để cống hiến cho đồng bào. Tại Sài Gòn, ông mở phòng khám riêng, trang bị hiện đại nhưng luôn ưu tiên chữa bệnh miễn phí cho người nghèo, được nhân dân trìu mến gọi là “Đốc Tờ Thạch”. Năm 1937, ông kết hôn với nữ y tá người Pháp Marie Louise, người luôn đồng hành cùng ông trong sự nghiệp và lý tưởng đấu tranh vì dân tộc.

Hoạt động cách mạng và lãnh đạo ngành y tế

Phạm Ngọc Thạch không chỉ là thầy thuốc mà còn là chiến sĩ cách mạng:

• 1936 – 1939: Tham gia Mặt trận Bình dân và nhiều phong trào yêu nước.
• 1940: Trở thành Ủy viên Tổng Công hội bí mật Sài Gòn – Chợ Lớn.
• 1945: Đảng Cộng sản Việt Nam, góp phần thành lập lực lượng Thanh niên Tiền phong.
• 28/8/1945: Bộ trưởng Bộ Y tế đầu tiên trong Chính phủ Lâm thời.
• 1946: Thứ trưởng Phủ Chủ tịch, đặc phái viên tại châu Âu.
• 1953: Giám đốc bệnh xá 303.
• 1958 – 1968: Bộ trưởng Bộ Y tế.

Cống hiến lớn lao cho y học Việt Nam

Phạm Ngọc Thạch được xem là người đặt nền móng cho ngành lao – phổi tại Việt Nam. Năm 1950, ông nghiên cứu thành công vaccine phòng bệnh lao, gây tiếng vang lớn và được hơn 60 viện nghiên cứu thuộc 40 quốc gia quan tâm. Bên cạnh đó, ông còn tiên phong áp dụng phương pháp tiêm chất Philatov kết hợp với kháng sinh trong điều trị, mở ra hướng đi mới trong y học nước nhà.

Không chỉ dừng lại ở nghiên cứu, ông còn đề ra phương châm phát triển y tế mang tính chiến lược: “Y học gắn với chính trị; phòng bệnh đi đôi với chữa bệnh; kết hợp y học cổ truyền và hiện đại.” Nhờ đó, ngay trong giai đoạn chiến tranh đầy khó khăn, nền y học Việt Nam vẫn có những bước tiến vững chắc, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

Phần thưởng cao quý dành cho ông Phạm Ngọc Thạch

Sự nghiệp cống hiến của Phạm Ngọc Thạch được ghi nhận bằng nhiều phần thưởng cao quý:

• Năm 1958, được phong tặng danh hiệu Anh hùng Lao động – người đầu tiên trong ngành y tế nhận danh hiệu này.
• Năm 1997, truy tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh về khoa học – công nghệ.

Tên ông được đặt cho Bệnh viện Phạm Ngọc Thạch và Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, để tưởng nhớ và tri ân một trí thức, một chiến sĩ, một người thầy mẫu mực của ngành y Việt Nam.

Để biết thêm nhiều thông tin thú vị, tiểu sử nhân vật nổi bật trong lịch sử và đời sống xã hội, mời bạn đọc ghé thăm 35Express để cập nhật nhanh nhất và chính xác nhất.

Nguồn: https://hay1.app/nhan-vat/Pham-Ngoc-Thach-9dgC10.html