Loài chó nổi tiếng với khả năng đánh hơi cực kỳ chính xác, mạnh hơn con người từ 10.000 đến 100.000 lần.
Nhờ hàng trăm triệu tế bào khứu giác và vùng não xử lý mùi phát triển vượt trội, chó có thể phát hiện những thay đổi rất nhỏ trong mùi cơ thể người — điều mà con người hoàn toàn không cảm nhận được.
Chính vì vậy, trong nhiều năm qua, các nhà khoa học đã huấn luyện “chó y tế” để phát hiện sớm các bệnh lý nguy hiểm, trong đó nổi bật là ung thư và tiểu đường.
Cách chó “ngửi” ra bệnh ung thư
Khi cơ thể con người xuất hiện tế bào ung thư, các tế bào này sẽ giải phóng những hợp chất hữu cơ dễ bay hơi (VOC) có mùi đặc trưng.
Những phân tử này tồn tại trong hơi thở, mồ hôi hoặc nước tiểu, và chó có thể đánh hơi ra chúng chỉ trong vài giây.
🩺 Thực tế, nhiều nghiên cứu đã chứng minh:
- Chó có thể phát hiện ung thư phổi, vú, đại trực tràng và tuyến tiền liệt chỉ qua hơi thở hoặc mẫu sinh học.
- Tỷ lệ chính xác có thể đạt tới 90–95% khi được huấn luyện chuyên sâu.
Nhờ khả năng này, chó đang được xem là “thiết bị sinh học sống” hỗ trợ đắc lực trong sàng lọc sớm bệnh ung thư.
Phát hiện bệnh tiểu đường qua mùi cơ thể
Không chỉ với ung thư, chó còn có thể phát hiện biến động đường huyết ở bệnh nhân tiểu đường.
Khi lượng đường trong máu giảm xuống thấp (hạ đường huyết), cơ thể người sẽ tiết ra mùi acetone — một hợp chất có mùi giống sơn móng tay.
Người bình thường không nhận ra, nhưng chó y tế có thể ngửi thấy ngay cả khi chỉ thay đổi rất nhỏ.
Khi phát hiện mùi bất thường, chó được huấn luyện sẽ báo động cho chủ nhân bằng cách:
- Cào hoặc chạm nhẹ vào tay,
- Sủa hoặc đẩy người,
- Hoặc chạy đi lấy thuốc / nhấn nút báo động để kêu cứu.
Điều này giúp bệnh nhân được xử lý kịp thời trước khi tình trạng trở nên nguy hiểm.
“Chó y tế” – người bạn đồng hành trong chăm sóc sức khỏe
Ngày nay, chó y tế (medical detection dogs) được sử dụng rộng rãi trong:
- Phát hiện ung thư sớm thông qua mẫu hơi thở hoặc nước tiểu,
- Hỗ trợ người bệnh tiểu đường, Parkinson hoặc động kinh,
- Phát hiện nhiễm khuẩn hoặc virus, nhờ khả năng nhận biết mùi đặc trưng.
Một số tổ chức y tế trên thế giới, đặc biệt là ở Anh, Mỹ, Nhật Bản, đã thành lập trung tâm huấn luyện chuyên biệt để đào tạo các “chó bác sĩ” này.
Khoa học khẳng định: chó có thể cứu mạng người
Theo các chuyên gia, việc nghiên cứu khứu giác chó mở ra hướng mới cho y học hiện đại, giúp:
- Phát hiện sớm bệnh mà không cần thiết bị phức tạp,
- Cảnh báo nhanh trong các tình huống khẩn cấp,
- Và nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh mạn tính.
Trong tương lai, công nghệ cảm biến sinh học có thể được phát triển dựa trên cách hoạt động của mũi chó, để tạo ra các thiết bị “ngửi bệnh” tương tự.
Không chỉ là người bạn trung thành, chó còn là trợ thủ đắc lực trong y học hiện đại.
Từ việc phát hiện ung thư, tiểu đường cho tới cảnh báo sớm nguy hiểm, khứu giác siêu việt của chúng đang góp phần cứu sống hàng nghìn người mỗi năm.