Chu Lai là ai? Người lính viết tiếp những trang sử của tâm hồn Việt

Trong nền văn học Việt Nam hiện đại, cái tên Chu Lai luôn gợi nhớ đến hình ảnh người lính kiên cường, từng trải và đầy nhân hậu. Từ chiến trường khốc liệt đến văn đàn, ông đã biến những trải nghiệm sinh tử thành những tác phẩm kinh điển, mà gần đây nhất là bộ phim Mưa đỏ – chuyển thể từ chính tiểu thuyết nổi tiếng của ông, đang gây tiếng vang lớn trong giới nghệ thuật và khán giả Việt.

Chu Lai là ai?

Chu Lai tên khai sinh là Chu Văn Lai, sinh ngày 5/2/1946 tại xã Hưng Đạo, huyện Phù Tiên (nay là Tiên Lữ, tỉnh Hưng Yên), hiện sống tại Hà Nội. Ông là Đại tá Quân đội nhân dân Việt Nam, đảng viên Đảng Cộng sản Việt Nam, hội viên Hội Nhà văn Việt Nam và là con trai của nhà viết kịch Học Phi.

Không chỉ thừa hưởng năng khiếu văn chương từ cha, Chu Lai còn mang trong mình tinh thần người lính thời chiến, từng trực tiếp tham gia chiến đấu tại chiến trường Sài Gòn trong kháng chiến chống Mỹ. Chính những năm tháng sinh tử ấy đã rèn giũa nên một nhà văn với ngòi bút mạnh mẽ, sâu sắc và đầy trải nghiệm.

Từ chiến trường khốc liệt đến trang viết nhân văn

Sau năm 1973, Chu Lai trở về công tác tại Quân khu 7 trong vai trò trợ lý tuyên huấn, rồi tham gia trại sáng tác văn học của Tổng cục Chính trị. Ông là học viên khóa đầu tiên của Trường Viết văn Nguyễn Du – nơi đào tạo nhiều tên tuổi lớn trong văn học Việt Nam sau này.

Từ một người lính trở thành nhà văn, Chu Lai đã chọn cho mình con đường viết về chiến tranh, về con người sau cuộc chiến, nơi nỗi đau và ký ức đan xen với niềm tin vào cuộc sống. Những tác phẩm của ông luôn khiến độc giả xúc động bởi sự chân thực, dữ dội nhưng vẫn thấm đẫm lòng trắc ẩn.

Những tác phẩm để đời của nhà văn Chu Lai

Với hơn nửa thế kỷ cầm bút, Chu Lai đã để lại một gia tài văn chương đồ sộ. Nhiều tác phẩm của ông đã trở thành kinh điển, được chuyển thể thành phim và sân khấu:

• Nắng đồng bằng (1978) – tác phẩm đầu tay, khắc họa người lính trong thời hậu chiến.
• Ăn mày dĩ vãng (1991) – một trong những tiểu thuyết hay nhất viết về chiến tranh, sau này được chuyển thể thành phim Người đi tìm dĩ vãng.
• Phố (1993) khai thác bi kịch tâm lý của con người trong thời hậu chiến, được dựng thành phim Người Hà Nội.
• Mưa đỏ (2016) cuốn tiểu thuyết khắc khoải về quá khứ, nhưng chan chứa tinh thần nhân bản.

Đặc biệt, “Mưa đỏ” – bộ phim truyền hình cùng tên chuyển thể từ tiểu thuyết của Chu Lai đang là một trong những tác phẩm nổi bật của phim Việt hiện nay, được giới phê bình đánh giá cao nhờ kịch bản sâu sắc, bám sát hiện thực và mang đậm dấu ấn tư tưởng của chính tác giả. Phim không chỉ tái hiện khốc liệt của chiến tranh mà còn khắc họa số phận con người trong cơn bão lịch sử. Những trang văn của Chu Lai là nơi chiến tranh không chỉ có bom đạn, mà còn có tình yêu, sự mất mát và lòng bao dung những giá trị làm nên chiều sâu của tâm hồn Việt.

Phong cách sáng tác giản dị mà thấu tận tâm can

Văn Chu Lai không hào nhoáng, cũng không bi lụy. Ông viết bằng trái tim của người từng sống, từng mất mát, từng yêu và từng tin. Giọng văn ông gồ ghề, mạnh mẽ, đôi khi gai góc nhưng lại ẩn chứa nỗi đau thầm lặng. Ông không thần thánh hóa người lính, mà khắc họa họ như những con người bình thường, biết sợ, biết yêu, biết hy sinh và biết day dứt.

Đó chính là điều làm nên sức sống lâu bền trong tác phẩm Chu Lai. Năm 2007, Chu Lai được trao Giải thưởng Nhà nước về Văn học Nghệ thuật, ghi nhận những đóng góp to lớn của ông cho nền văn học nước nhà. Nhưng với nhiều độc giả, phần thưởng lớn nhất dành cho Chu Lai không phải danh hiệu, mà là những giọt nước mắt và sự đồng cảm mà mỗi trang văn của ông gợi lên.

Di sản sống mãi cùng thời gian

Ở tuổi ngoài 70, nhà văn Chu Lai vẫn miệt mài viết, trò chuyện, chia sẻ cùng thế hệ trẻ. Ông là “người lính không bao giờ rời trận tuyến”, chỉ khác rằng, giờ đây, trận tuyến của ông là văn chương.
Từ chiến trường đến trang giấy, từ bom đạn đến con chữ, Chu Lai vẫn giữ nguyên tinh thần của người lính Việt Nam kiên cường, thẳng thắn và đầy yêu thương.

Chu Lai không chỉ là một nhà văn, mà còn là người lưu giữ ký ức của cả một thế hệ. Qua từng tác phẩm, ông nhắc ta nhớ rằng: hòa bình hôm nay được viết nên từ những hy sinh thầm lặng, và văn chương nếu đủ nhân văn có thể chữa lành những vết thương của lịch sử.

Đón đọc thêm những bài viết sâu sắc về các nhân vật văn hóa, nghệ sĩ và danh nhân Việt tại 35Express để hiểu hơn về những con người đã làm nên diện mạo của đất nước.

Nguồn: https://ai-hay.vn/people/Chu-Lai-9dg9_G